Świadomość społeczna istnienia takiego zawodu jak doradca podatkowy jest jeszcze w naszym społeczeństwie stosunkowo niska. Wynika to zapewne z faktu, iż jest to w Polsce zawód stosunkowo młody. Jego uregulowanie nastąpiło dopiero w 1996 roku ustawą o doradztwie podatkowym, która  określiła warunki i zasady wykonywania zawodu doradcy podatkowego, organizację samorządu doradców podatkowych oraz zasady jego działania.

W potocznym rozumieniu doradca podatkowy często błędnie jest utożsamiany z księgowym czy doradcą finansowym, co może wynikać z faktu, że pierwszych latach istnienia zawodu, przeważającą część doradców podatkowych stanowiły osoby w wykształceniem ekonomicznym, prowadzące własne biura rachunkowe lub finansowe.

Kim jest zatem dzisiaj doradca podatkowy? Jakie posiada kompetencje i kwalifikację? Czym różni się od księgowego?

Kto może zostać doradcą podatkowym?

Doradca podatkowy to zawód regulowany ustawowo, podobnie jak ma to miejsce w przypadku adwokatów i radców prawnych. Od kandydata do zawodu wymaga się m.in. wykształcenia wyższego, złożenia z wynikiem pozytywnym 2- stopniowego egzaminu państwowego na doradcę podatkowego, odbycia praktyki zawodowej, nieskazitelnego charakteru, pełni praw publicznych oraz pełnej zdolności do czynności prawnych. Dopiero spełnienie powyższych wymogów uprawnia do wpisu na listę doradców podatkowych, którą prowadzi Krajowa Rada Doradców Podatkowych oraz do posługiwania się chronionym prawem tytułem „doradca podatkowy”.

O tym, że nie jest łatwo zostać doradcą podatkowym najlepiej mówią liczby. Na koniec 2015 roku czynnie wykonujących zawód doradcy podatkowego było w skali całej Polski 8,5 tyś osób, a więc o wiele mniej niż samych tylko radców prawnych w Warszawie (ok.10 tyś).

Kwalifikacje doradcy podatkowego

Oprócz wiedzy specjalistycznej, bogatego doświadczenia z zakresu szeroko rozumianego prawa finansowego i podatkowego doradca podatkowy jest zobligowany zasadami etyki zawodowej do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji poprzez udział w konferencjach, seminariach i szkoleniach, co gwarantuje znajomość aktualnie obowiązującego prawa podatkowego. Podwyższanie kwalifikacji odbywa się również poprzez uczestnictwo w studiach podyplomowych i doktoranckich.

Czym zajmuje się doradca podatkowy?

Doradca podatkowy jest uprawniony do wykonywania czynności, które są ustawowe zastrzeżone tylko dla tego zawodu, a które poza doradcą podatkowym może wykonywać jedynie adwokat lub radca prawny. Są to:

  • udzielanie porad, opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami,
  • reprezentowanie w postępowaniach przed organami podatkowymi i sądami administracyjnymi.

Doradcy podatkowi, tak jak księgowi, prowadzą też oczywiści księgi podatkowe i inne ewidencje do celów podatkowych, sporządzają zeznania i deklaracje podatkowe, rozliczają płace. Usługi te stanowią jedynie tylko część z szerokich uprawnień, które ustawodawca nadał doradcom podatkowym.

Doradca podatkowy - zawód zaufania publicznego

Doradca podatkowy to zawód zaufania publicznego, o którego doniosłej roli wielokrotnie wypowiadał się Trybunał Konstytucyjny, m.in. w wyroku z dnia 7 maja 2002 r. sygn. akt SK 20/00:

„to zawód polegając na obsłudze osobistych potrzeb ludzkich, wiążący się z przyjmowaniem informacji dotyczących życia osobistego i zorganizowany w sposób uzasadniający przekonanie społeczne o właściwym dla interesu jednostki wykorzystywaniu tych informacji przez świadczących usługi”.

Wykonywanie zawodu doradcy podatkowego podlega skodyfikowanym zasadom etyki, które określają m.in. kwestie dotyczące wykonywania zawodu, regulują zagadnienia związane z tajemnicą zawodową, podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, a także odnoszą się do relacji z klientami, instytucjami i sądami. Więcej na ten temat w artykule: Doradca podatkowy - zasady etyki zawodowej.

Tajemnica zawodowa

Zachowanie przez doradcę podatkowego tajemnicy zawodowej jest regulowane przepisami prawa oraz zasadami etyki zawodowej. Doradca podatkowy objęty jest obowiązkiem utrzymania w tajemnicy wszelkich faktów i informacji, jakie powziął w związku z wykonywaniem zawodu. Oznacza to, że każdy klient, który dzieli się z doradca podatkowym informacjami osobistymi, może być pewien, że będą one objęte całkowitą poufnością. Co więcej obowiązek ten jest nieograniczony w czasie. A zatem doradca nigdy nie może ujawnić żadnych danych przekazanych przez klienta, ani na gruncie publicznym, zawodowym, ani na gruncie prywatnym nawet w sytuacji, kiedy klient zwolni go z tego obowiązku. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej stanowi gwarancję zaufania pomiędzy klientem a doradcą.

Takich gwarancji bezpieczeństwa i poufności nie daje klientowi współpraca z księgowym, nawet jeśli wykonuje swój zawód w oparciu o nieobowiązujący już certyfikat księgowy, czy potwierdzenie kwalifikacji wydane przez jedno ze stowarzyszeń księgowych w Polsce.

Zadbaj o bezpieczeństwo

Podstawą wykonywania czynności doradztwa podatkowego jest umowa z klientem. W celu zabezpieczenia ewentualnych negatywnych skutków jej realizacji każdy doradca podatkowy obowiązkowo podlega ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej. Takiego ustawowego obowiązku nie posiadają podmioty świadczące usługi księgowe, chyba że prowadzą ksiąg rachunkowe w oparciu o ustawę o rachunkowości.

Doradca podatkowy to więcej niż księgowy

Przedsiębiorcy coraz częściej zdają sobie sprawę, że współpraca z księgowym przy prowadzeniu firmy nie wystarcza już do zapewnienia bezpieczeństwa w relacjach z fiskusem.  Stąd rosnące zapotrzebowanie na usługi doradców podatkowych, których zadaniem jest ochrona przedsiębiorców przed ewentualnymi problemami podatkowymi.

"Księgowa zatem może mieć w tym zakresie niewystarczającą wiedzę, ponadto księgowa może nie mieć wiedzy dotyczącej szybko następujących po sobie zmian w przepisach podatkowych i w związku z powyższym, często nie posiadając wykształcenia prawniczego, nie będzie w stanie do końca prawidłowo interpretować przepisów. (…) Najczęściej jest tak, że księgowa korzysta z jakiegoś programu komputerowego, do którego wprowadza jedynie dane. I to, że robi to skrzętnie i na bieżąco wcale nie oznacza, że dla przedsiębiorcy jest to wystarczające. Księgowa zaksięgowuje te dokumenty, które otrzymuje, nie zawsze zajmując się ich sprawdzeniem i analizą; często więc nie uwzględnia skutków, które mogą z tego wynikać."

- podkreśla prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic, przewodnicząca Krajowej Rady Doradców Podatkowych, w wywiadzie udzielonym dla portalu Infor.pl.

Gdzie znaleźć doradcę podatkowego?

Rozpoczynający prowadzenie własnej działalności gospodarczej często przy wyborze firmy obsługującej obszar podatkowy i księgowy, kierują się w pierwszej kolejności ceną, nie zastanawiając się przy tym, czy oferujące tanie usługi biuro rachunkowe ma do tego odpowiednie kompetencje. Po latach okazuje się, że dotychczasowe działania przedsiębiorców zostają negatywnie ocenione przez organy kontroli podatkowej czy skarbowej i konieczna jest profesjonalna pomoc doradcy podatkowego. Sytuacji takiej można uniknąć powierzając od początku prowadzenie spraw podatkowych jednemu z doradców podatkowych, których pełna lista znajduje się na stronie KIDP.

Z pełnym przekonaniem należy stwierdzić, że tylko doradca podatkowy jest w stanie przeprowadzić przedsiębiorcę przez meandry prawa podatkowego, wyjaśnić mu konsekwencje podejmowanych decyzji i przedstawić takie rozwiązania, dzięki którym będzie mógł skorzystać z wielu uprawnień i przywilejów, które przewiduje polskie prawo podatkowe.